...
  • نویسنده:

    سیما انصاری


  • آخرین به روز رسانی:1403/06/14

تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر هنر

در زمینه اینترنت و فناوری اطلاعات و رابطه متقابل آن با هنر بایستی تأمل شود. فناوری اطلاعات می‌تواند در خدمت هنر باشد و هنر نیز در اعتلای فناوری اطلاعات سهم به سزایی دارد. در این راستا ارتباط متقابل واقعیت مجازی و هنرهای تجسمی و کاربرد فناوری اطلاعات در میراث فرهنگی و نقش اینترنت در فرهنگ و هنر معاصر بحث می‌شود. امروزه نقش فناوری ارتباطات و اطلاعات به عنوان یک ابزارکار آمد و بی‌نظیر عصر حاضر عصر اطلاعات در توسعه تعاملات - اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری به عنوان یک استراتژی مهم متکی بر افزایش کارآیی، کاهش هزینه‌ها و ارتقاء سطح کیفی و کمی فعالیت‌های بشر بر کمتر کسی پوشیده است و تلاش دولت مردان برای ارتقاء شاخص توسعه انسانی که در برنامه توسعه سازمان ملل متحد تعریف شده است، بهترین دلیل این مدعاست.

باتوجه به این واقعیت که گسترش روزافزون این فناوری با سرعت، چهار گوش جهان هستی را به هم نزدیک ساخته و فاصلهزمانی، مکانی و فرهنگی را تا حدود زیاد کاهش می دهد، امکان استفاده از پژوهشگران و نسل حاضر در هر نقطه از جهان، جهت شناخت هویت و گذشته جامعه خود و سایر جوامع امری ضروری است. ما به بازی تکنولوژی ارتباطات، از کهکشان اول و دوم، گذشته‌ایم و اینک در کهکشان سوم مک لوهان هستیم .

دنیایی که همگان به طور مختصر از همه چیز باخبر می شوند، برخلاف روشن فکری کهکشان گوتنبرگ که معدودی به گونه ای ژرف از چیزهایی باخبر می‌شدند. مارشال مک لوهان نشان داد از زمانی که صنعت چاپ باعث شد تا اطلاعات به صورت نوشتاری به گونه‌ای گسترده و وسیع در دسترس مردمان بسیار قرارگیرد، جامعه به جای این که اجتماعی‌تر شود، فردی‌تر و شخصی‌تر شده است.

دنیای امروز، گستره پهناوری است که انسان معاصر بیش از پیش دچار سرگشتگی و فراموشی خود و دنیا شده یکی از ویژگی‌های جهان معاصر این است که امروزه دسته‌بندی، توزیع و مصرف عقاید اهمیتی بیشتر از تولید آن یافته است و این دستاوردها در رسانه‌ها، ارتباطی شگرف و انقلاب تکنولوژیک است. یکی از عرصه هایپ جدیدی که در ساحث هنر مطرح گردیده است، «واقعیت مجازی» می‌باشد. واقعیت مجازی محیط سه بعدی رایانه‌ای هوشمند با امکان حرکت برای مخاطب و برقراری ارتباط چند جانبه میان محیط و کاربران می باشد.

 

کاربردهای واقعیت مجازی را می‌توان به دو گونه تقسیم بندی نمود:

گونه اول، کاربردهای نظامی علمی، پزشکی، اقتصادی، سرگرم کننده و هنری را شامل می‌شود. گونه دوم این تقسیم بندی که شباهت‌های زیادی به گونه اول دارد، اما جامع‌تر به نظر می‌رسد، عبارت از کاربردهای خدماتی، آموزشی، تحقیقاتی، سرگرم کننده و هنری است.

واقعیت مجازی در ارتباط با هنرهای تجسمی، فتوگرافیک و معماری، تأثیرات شکلی و زیبایی شناسی بسیاری از این هنرها را پذیرفته و از دیگر سو تأثیرات مستقیم یا غیر مستقیم بسیاری بر این هنرها نهاده که تغییرات شکل و زیبایی شناسی را در این هنرها باعث گردیده است. رنگ، نور، هندسه‌ی مناظر و مرایا و سازمان‌های بصری محیط‌های واقعیت مجازی، بسیار متأثر از هنرنقاشی هستند. در چگونگی ساماندهی و تأثیرات جوی نور که از عوامل بسیار مهم واقعی و ملموس جلوه کردن محیط های واقعیت مجازی هستند، از هنر نقاشی، عکاسی و سینما بهره برده شده است. پس زمینه ها نیز بیشتر نقاشی هستند. گاه محیط‌هایی بر اساس یک اثر نقاشی ساخته می‌شود و واضح است که چنین محیطی وارث تمام ارزش‌های زیبایی شناسانه اثر نقاشی است.

از دیگر سو، محیط‌های واقعیت مجازی، فرصت خوبی برای نقاشی کردن در اختیار هنرمند قرار می‌دهند. هنرمند با تکیه بر امکانات بی‌شماری که رایانه در اختیارش می‌گذارد، می‌تواند از این ابزار برای تجسم ایده خود بهره گیرد و با این امکانات جدید، آثار متفاوت بیافریند. محیط‌های واقعیت مجازی از زاویه ای دیگر نیز بر هنر نقاشی تأثیرگذاشته‌اند. بسیاری از ترکیب بندی و کادر بندی‌های آثار نقاشی دهه اخیر متأثر از این محیط ها است. حتی سوژه‌ها و موضوعات این آثار، متأثر از این محیط‌ها هستند. نمایشگاه‌های مجازی نقاشی نیز ازمحیط‌های واقعیت مجازی هستند که از ترکیب نقاشی و این محیط‌ها تشکیل شده‌اند. این نمایشگاه‌ها چشم انداز نوینی برای هنر نقاشی پدید آورده‌اند و امکانات حاصل از محیط‌های واقعیت مجازی منجر به ظهور شاخه‌های جدید هنری مبتنی بر واقعیت مجازی گردیده است. از جمله این شاخه های جدید هنری می‌توان به پویانمایی سه بعدی رایانه‌ای با سینمای دیجیتال، شبیه سازه‌ها، گیم‌ها،  هنر ادراکی-الکترونیکی، هولوگرام‌های غیر محدود و استودیو‌های مجازی اشاره نمود.

واقعیت مجازی خود یک گونه جدید هنری است، هر چند که واقعیت مجازی از عناصر سایر هنرها در ساختار و بطن خود سود برده؛ اما آن چه که در نهایت به عنوان واقعیت مجازی به مخاطب عرضه می‌گردد، مشابه هیچ کدام از هنرهای ماقبل خود نمی‌باشد. از مهم‌ترين عواملي که واقعیت مجازی را از ساير هنرها منفک می‌سازد و هويت مستقلی به آن می‌بخشد، می‌توان به امکان تأثیر متقابل و ارتباط دو جانبه کاربراثر اشاره نمود. عامل مهم ديگر که در نسل جديد محیط‌های واقعیت مجازی موقعیت تعیین کننده‌ای دارند، «هوش مصنوعی» است. این دو عامل مهم نه تنها فصل ممتاز کننده واقعیت مجازی از دیگر هنرها به شمار می‌روند، بلکه سرآغاز تازه‌ای برای دیگر هنرها نیز محسوب می‌شود.  

یکی از روش هایی که امروزه در امر آموزش هنر مطرح است، آموزش از طریق فناوری اطلاعات با گسترش و ایجاد کلاس های مجازی آموزش هنر در سطوح مختلف می‌باشد. در آموزش الکترونیکی، ارائه مطالب برتمام نیازهای فراگیران تغییر می‌یابد و در آن فضایی ایجاد می‌گردد تا فراگیر با فراغ بال و به دور از اضطراب و با حفظ انقلاب و اعتماد به نفسی فعالیت‌های مورد نظر خود بپردازند، آموزش الکترونیکی یک سیستم آموزشی واحد را برای تعداد زیادی از فراگیران" فراهم می‌سازد که خود منجر به ایجاد فرصت های آموزشی مختلف می گردد.

از مزایای پست‌های سیستم آموزشی الکترونیکی می‌توان به ازبین رفتن محدودیت‌های مکانی و زمانی، شناسایی افراد مستعدد و با ذوق هنری، آشنایی هر چه بیشتر دانشجویان با میراث فرهنگی ملل مختلف در زمان‌های متفاوت، افزایش نقش و فعالیت دانش آموزان در مقاطع مختلف، تسریع در گسترش خلاقیت و تفکر خلاق اشاره کرد. آموزش الکترونیکی، امکان فراهم آوردن محله‌های چند رسانه ای  را داراست و بدون هیچ منعی، مطالعات هنری را از زوایای مختلف به نمایش می‌گذارد که خود کمک شایانی به امر تعلیم و تربیت هنری است.

یکی از مهم ترین و حیاتی‌ترین کاربردهای اینترنت و فناوری اطلاعات برای هنر، مرتبط با میراث فرهنگی است. با معرفی میراث فرهنگی کشورها در اینترنت، هم از لحاظ هنری و هم اقتصادی، پیشرفت‌های قابل ملاحظه ای را خواهیم داشت. میراث فرهنگی، مجموعه از آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی محسوس وغیرمحسوس است که بر هویت فرهنگی تاریخی یک جامعه و با مضامین متعلق به یک قلمرو فرهنگی تاریخی دلالت دارند. یکی از مهم‌ترین وظایف دستگاه‌ها و نهادهای میراث فرهنگی، پس از شناخت هویت تاریخی جامعه خود، اشاعه آن است و این امر تا حدی به عامل حفاظت از آثار ملی محسوب می‌گردد.

باتوجه به مشکلات روش‌های سنتی در معرفی آثار به شکل بروشور، کاتالوگ و نمایشگاه‌ها، عدم امکانتوزیع وسیع آن و نهایتاً هزینه های هنگفت آن می‌توان به جرات گفت که توانائی فناوری اطلاعات و ارتباطات در معرفی و اشاعه فرهنگی تاریخی جوامع دلایلی چند ضروری می‌نماید. این دلایل را می‌توان به سرعتدر تولید و توزیع محصولات و نامحدود بودن حوزه مخاطبین، تکثیر بی شمار فایل‌های دیجیتالی از آثار، سهولت نگهداری اطلاعات در قالب کتابخانه‌های دیجیتالی، سایت‌های اینترنتی موزه‌ها و اماکن تاریخی برشمرد که امکان دستیابی به همه مجموعه میراث فرهنگی و علوم بشری مشتمل بر همه دانش‌ها و هنرها در هر منطقه از جهان را فراهم می‌آورد تا با کمک راه‌های موجود ارائه واقعیت مجازی و مجموعه چند رسانه‌ای امکان گسترش تبادل افکار و ارائه ایده‌ها را میسر نموده و ضمن شناخت سایر فرهنگ‌ها می‌توان با اقتداربیشتر به معرفی هویت فرهنگی تاریخی خویش اقدام نمود.

به طور خلاصه می‌توان از نتایج کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات  به موارد زیر اشاره کرد:

  1. ایجاد سایت‌های اینترنتی عمومی در رابطه با مضامین فرهنگی
  2. ایجاد لوحهای فشرده چندرسانه‌ای بی رابطه با مضامین میراث فرهنگی
  3. انتشارات و مقالات دیجیتالی با مضامین میراث فرهنگی
  4. کتابخانه‌های دیجیتال
  5. ایجاد موزه های مجازی.

0 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

برای ثبت نظر در سایت به حساب کاربری خود وارد شوید.

ورود